Πως τα πάτε με το «όχι»; Η ικανότητα να λέω « όχι», κυριολεκτικά και μεταφορικά, συνδέεται με μία σειρά από ψυχολογικές ικανότητες. Όταν μπορώ να πώ «όχι» σε μία πρόσκληση,σε ένα αίτημα για χάρη,σε μία προσφορά βοήθειας – θέτω τις βάσεις για σχέσεις πιο ισότιμες, πιο ξεκάθαρες, πιο ισορροπημένες.
Αν λέω «ναι», ενώ μέσα μου επιθυμώ να πώ «όχι» το πιθανότερο είναι ότι θα βρεθώ μπερδεμένος/η σε μία κατάσταση όπου ενώ λεκτικά λέω το «ναι», η γλώσσα του σώματος μου δείχνει ότι δεν είμαι «εκεί», δεν είμαι παρών συναισθηματικά. Ο αποδέκτης του «ναι» βρίσκεται τότε μπερδεμένος σε μία κατάσταση όπου από τη μία «με έχει μαζί του» και από την άλλη « δεν με έχει».
Για παράδειγμα, αν ο σύντροφος σας σάς προτείνει να κάνετε ένα μεγάλο γιορτινό τραπέζι στο σπίτι σας κι εσείς ενώ δεν έχετε τη διάθεση να το κάνετε δεχτείτε, το πιθανότερο είναι το όλο εγχείρημα να έχει προβλήματα. Εσείς που δεχτήκατε χωρίς να το θέλετε θα νιώθετε ότι ο σύντροφος σας «σας χρωστάει χάρη», δεν το λέτε βέβαια καθαρά, το εκπέμπετε όμως με διάφορους τρόπους. Εκείνος, εισπράττει μία δυσαρέσκεια που δεν καταλαβαίνει που οφείλεται και βεβαίως δεν είναι ευγνώμων εφόσον δεν δηλώθηκε ποτέ από εσάς ότι δεν επιθυμούσατε να κάνετε το γιορτινό τραπέζι. Θα ήταν πολύ πιο ξεκάθαρα τα πράγματα αν ο καθένας έλεγε καθαρά τι θέλει. Μπορεί το « όχι» να μη γίνει δεκτό, μπορεί να χρειαστεί να το διαπραγματευτείτε, σίγουρα όμως αποφεύγετε μπερδέματα στην επικοινωνία όπως το παραπάνω.
Η ικανότητα να λέμε «όχι», συνήθως προυποθέτει αυτογνωσία ( «ξέρω τι θέλω, τι έχω ανάγκη και το λέω καθαρά») αλλά και αυτοεκτίμηση (« νιώθω ότι το τι θέλω και τι νιώθω, είναι σημαντικό και αξίζει να το πω και να το διεκδικήσω»).
Άλλες φορές σχετίζεται και με την «απελευθέρωση» μας από την ανάγκη να μας συμπαθούν και να μας αποδέχονται όλοι.
Εντάσσεται στη γενικότερη θεματική της διεκδικητικότητας, που είναι η ικανότητα μας να εκφράζουμε τις ανάγκες μας ανοιχτά και ειλικρινά λαμβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες του άλλου.
Εσείς; Μπορείτε να εκφράζετε το «όχι» στις σχέσεις σας; Σε ποιες το καταφέρνετε πιο εύκολα;
Προτεινόμενα βιβλία για τη διεκδικητικότητα:
Αλμπέρτι,Ρ.,Έμμονς,Μ. (2002). Δικαίωμα σας! Ένας οδηγός για περισσότερο ισότιμες σχέσεις. Εκδόσεις Πατάκη
Πιντέρης Γ. Εσύ τα δικαιώματα σου και οι άλλοι. Εκδόσεις Θυμάρι
