Μικρά μυστικά για καλύτερη οικογενειακή ζωή
Της Αγγελικής Σουρλαντζή. Ειδική Παιδαγωγός - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. ΜΑ, Μsc, cPhd
Πως μπορεί μια οικογένεια να αποκτήσει μια καθημερινότητα με νόημα, πως το φορτωμένο και απαιτητικό πρόγραμμα που όλοι οι γονείς και τα παιδιά σήμερα αντιμετωπίζουν μπορεί να γίνει πιο ευχάριστο και κατά συνέπεια οι γονείς και τα παιδιά πιο ευτυχισμένα;
O Martin Seligman (2012) στο ομώνυμο βιβλίο του Flourish περιγράφει πως ο ίδιος
διεύρυνε τη θεωρία του και ενώ ξεκίνησε ορίζοντας την αυθεντική ευτυχία κατέληξε πως η περιγραφή του δεν ήταν αρκετή και ότι χρειάζεται μια πιο διευρυμένη οπτική. Αυτή του η διαπίστωση τον οδήγησε στον ορισμό της κοινωνικοσυναισθηματικής ευεξίας ή προσωπικής άνθισης, που περιλαμβάνει τόσο τις τρεις διαστάσεις της αυθεντικής ευτυχίας - θετικά συναισθήματα, εμπλοκή, νόημα - όσο και τις θετικές διαπροσωπικές σχέσεις και την επίτευξη.
Η Barbara Fredrickon (2003) περιγράφει επίσης τη σημασία των θετικών συναισθημάτων μέσα από τη θεωρία της διεύρυνσης και δόμησης. Η πρώτη διάσταση, η διεύρυνση, αναφέρεται στη διεύρυνση του ορίζοντα σκέψης και δράσης, που επέρχεται με τη βίωση θετικών συναισθημάτων. Η δεύτερη διάσταση, η δόμηση, στην ουσία αποτελεί αποτέλεσμα της διεύρυνσης. Η δόμηση οδηγεί στην απόκτηση πλουσίων νοητικών, ψυχικών, σωματικών και κοινωνικών πόρων, οι οποίοι είναι διαχρονικοί, δηλαδή διαρκούν πολύ περισσότερο από το αρχικό συναίσθημα που οδήγησε στην απόκτηση τους, και τους οποίους το άτομο μπορεί να εκμεταλλευτεί σε μελλοντικές καταστάσεις.
Τι προσφέρουν όμως οι δύο αυτές θεωρίες της Θετικής Ψυχολογίας στην καθημερινότητα των οικογενειών; Οι οικογένειες, όπως και τα άτομα, μέσα από τη βίωση θετικών συναισθημάτων διευρύνουν τον ορίζοντα σκέψης και δράσης τους και αποκτούν νέους ψυχοσωματικούς πόρους σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, μια οικογένεια η οποία φροντίζει τη βίωση θετικών συναισθημάτων στην καθημερινότητα της, έχει περισσότερα εργαλεία – δεξιότητες στο απόθεμα της και ανάλογα με τις συνθήκες τα ενεργοποιεί. Παράλληλα η βίωση των θετικών συναισθημάτων συντελεί στην βελτίωση της κοινωνικοσυναισθηματικής ευεξίας των μελών της οικογένειας.
Στη συνέχεια ακολουθούν πρακτικές συμβουλές για οικογενειακή άνθιση!
- Δημιουργικό παιχνίδι
- Εντάξτε στην καθημερινότητα του παιδιού σας το δημιουργικό παιχνίδι. Βοηθά τα παιδιά να καλλιεργούν τις δυνατότητες τους αλλά και να αναπτύσσουν θετική εικόνα εαυτού. Το θετικά συναισθήματα που ξεπηδούν μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες κρατούν πολύ περισσότερο από όσο το ίδιο το παιχνίδι διαρκεί.
- Αξιολογήστε ρεαλιστικά πόσο χρόνο μπορούν να περάσουν τα παιδιά σας παίζοντας δημιουργικά. Μπορεί εσείς να χρειάζεστε να μείνουν απασχολημένα για πολλές ώρες, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν και εξαρτάται τόσο από την ηλικία όσο και από τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού.
- Να είστε πάντα έτοιμοι να πάρετε μέρος στο παιχνίδι τους και να συμβάλλεται με ιδέες αλλά και υλικά.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας όταν καταφέρνουν κάτι με θετικό και συγκεκριμένο τρόπο («Πραγματικά κατάφερες να φτιάξεις ένα πολύ μεγάλο σπίτι με πολλά και διαφορετικά υλικά»)
- Παρατηρήστε τι κάνει τα παιδιά σας χαρούμενα, τι τα κάνει να χαμογελούν.
- Εντάξτε στην καθημερινότητα των παιδιών φυσικές δραστηριότητες.
- Απλές καθημερινές πρακτικές
Πράξτε το απροσδόκητο. Τα παιδιά σας γνωρίζουν καλά, όπως γνωρίζουν
πολύ καλά και τις καθημερινές πρακτικές της οικογένειας. Που και που λοιπόν ξαφνιάστε τους κάνοντας κάτι απροσδόκητο! Αυτό μπορεί να είναι ένα διαφορετικό πρωινό μια απλή σχολική μέρα, ένας τρελός χορός στη μέση του σαλονιού, μια κοπάνα μαζί τους από το σχολείο και τόσα άλλα.- Εξασφαλίστε χώρο για όλους και για όλα. Είναι πολύ σημαντικό στο σπίτι να υπάρχουν κατάλληλα διαμορφωμένες γωνιές τόσο για να περνά το κάθε μέλος της οικογένειας ατομικό χρόνο, να υπάρχει χώρος για υποομάδες αλλά και για όλη την οικογένεια μαζί.
- Μην παραμελείτε το οικογενειακό τραπέζι. Φροντίστε όσο περισσότερο είναι δυνατό να τρώτε όλοι μαζί. Για να έχει νόημα το οικογενειακό τραπέζι μπορείτε να χρησιμοποιήτε και συγκεκριμένα θέματα συζήτησης που θα αποφασίσετε από πριν όλοι μαζί.
- Συζητείστε με τα παιδιά όσο το δυνατόν περισσότερο. Μην παρασύρεστε από την πίεση της καθημερινότητας και αφιερώνετε χρόνο μόνο για πρακτικά ζητήματα, εντάξτε στην καθημερινότητα ουσιαστικές συζητήσεις.
Βγείτε έξω όσο το δυνατόν περισσότερο και παίξτε με τα παιδιά σας.
Το παιχνίδι έξω σας προσφέρει διασκέδαση, φυσική άσκηση, θετικά συναισθήματα, ευχάριστες αναμνήσεις, απροσδόκητες στιγμές.- Μέσα από τις απλές καθημερινές πρακτικές που περιγράφηκαν παραπάνω η οικογένεια βιώνει περισσότερα θετικά συναισθήματα, δημιουργούνται θετικές σχέσεις, η καθημερινότητα αποκτά νόημα, το κάθε μέλος ξεχωριστά νιώθει ικανοποίηση και προσωπική ευεξία. Δοκιμάστε τα!
Fredrickson, B. L. (2003). The value of positive emotions: The emerging science of positive psychology is coming to understand why it’s good to feel good. American scientist, 91(4), 330-335.
Seligman, M. E. (2012). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Simon and Schuster.
